Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

Περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης


ΤΟΥ ΜΠΑΜΠΗ ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗ*
barbounakisbabis@yahoo.gr
Ο νέος αυτοδιοικητικός χάρτης «Καλλικράτης» μας δίνει τη δυνατότητα να λειτουργήσουμε για πρώτη φορά στις νέες αιρετές περιφέρειες της χώρας. Ο διαχωρισμός των περιφερειών σε διοικητικές ενότητες, στα πλαίσια των παλαιών νομαρχιών, βοηθάει να λειτουργήσουν με γνώμονα την προηγούμενη διοικητική δομή των αιρετών νομαρχιών. Αυτό δεν -και δεν πρέπει να- αντιστρατεύει τη συνεκτική δυναμική και έκφραση της νέας περιφέρειας σε κανένα επίπεδο. Η μεγαλύτερη περιφερειακή ενότητα με πληθυσμιακά δεδομένα στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η δεύτερη κατά σειρά στην Ελλάδα είναι η Θεσσαλονίκη, με πληθυσμό 1.104.460 κατοίκους το 2011, που αντιστοιχεί στο 10,24% του πληθυσμού της χώρας και στο 60% σχεδόν της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Αυτή η πληθυσμιακή συγκέντρωση οφείλεται στην έλξη του αστικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, το οποίο παρουσιάζει διαχρονικά αξιοσημείωτους ρυθμούς αύξησης κατά την τριακονταετία 1981-2011 σε σχέση με αυτό της χώρας. Η αυξάνουσα δυναμική της Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία στην ευρύτερη περιοχή. Η Θεσσαλονίκη ως πολεοδομικό συγκρότημα αποτελεί το δεύτερο κατά σειρά αστικό κέντρο της χώρας μετά την Αθήνα. Διαθέτει μια ευρύτερη ενδοχώρα που διαπερνά τα εθνικά σύνορα, επομένως οι αναπτυξιακές της προοπτικές εξαρτώνται άμεσα από τις σχέσεις που διατηρεί με τις γειτονικές χώρες. Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της αποτελεί ένα βασικό πόλο ανάπτυξης της Βόρειας Ελλάδας και της χώρας. Το αστικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζεται από σημαντικά χωροταξικά προβλήματα, τα οποία εντοπίζονται κατά κύριο λόγο σε περιοχές αστικής επέκτασης και στις υποβαθμισμένες αστικές περιοχές.
Επίσης, υπάρχουν χρόνια προβλήματα που σχετίζονται με την κυκλοφορία, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τις υψηλές πυκνότητες, την ανάμιξη ασυμβίβαστων χρήσεων και τη συνεχή εξάπλωση του πολεοδομικού ιστού, χωρίς παράλληλα να εξασφαλίζεται ένα αισθητικά και λειτουργικά αναβαθμισμένο περιβάλλον. Προβλήματα σε χρήσεις γης που εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, στις παράκτιες περιοχές της Χαλκιδικής (τουριστική κατοικία, γεωργία, εξορυκτικές δραστηριότητες), καθώς και της Πιερίας. Το φαινόμενο της «εξειδίκευσης» των παραθαλάσσιων περιοχών στον τουρισμό και η οικιστική διασπορά στον εξοαστικό χώρο έχει ως συνέπεια την υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στις ακτές της Πιερίας, της Χαλκιδικής και του Στρυμονικού κόλπου. Οι διαχρονικές τάσεις ανάπτυξης αλλά και η βαρύνουσα θέση της Θεσσαλονίκης στη διαμόρφωση της οικονομίας της Κεντρικής Μακεδονίας αποτέλεσαν βασικό οικονομικό πυλώνα στην ανοδική διαμόρφωση του ακαθάριστου προϊόντος στο σύνολο της χώρας.
*Ο ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ είναι αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας